Microturbines op agrarisch erf (bouwvlak)

Van handreiking naar beleid

Uit het participatietraject van de Regionale Energiestrategie Noord-Holland Noord 1.0 bleek dat er veel animo was voor kleine windmolens op agrarische erf. Daarom hebben we in de Kop van Noord-Holland een handreiking gemaakt voor de plaatsing van deze microturbines. De handreiking heeft de gemeente Schagen uitgewerkt naar beleid. Op 21 juni 2022 heeft de gemeenteraad het beleid Microturbines op agrarisch en stedelijk bouwvlak buitengebied vastgesteld. Het beleid Microturbines Schagen en de handreiking is te vinden op overheid.nl.

Heeft u vragen over de mogelijkheden rond het plaatsen van een microturbine? Dan kunt u altijd een consult aanvragen bij ons. Meer informatie staat op de pagina Consult bouwkundige vragen.

Beleid Microturbine

Een microturbine is een kleine windmolen tot 15 meter ashoogte die elektriciteit opwekt. De ashoogte is de hoogte van de mast zonder de rotorbladen. Een microturbine kan alleen in het buitengebied geplaatst worden op een agrarisch of stedelijk bouwvlak van meer dan 1 ha. Deze regels en nog meer staan in het beleid beschreven. Met het vastgesteld beleid kunnen aanvragen voor de plaatsing van deze kleine windmolens helder en sneller worden getoetst en afgehandeld.

Totstandkoming van het beleid

Het beleid Microturbines Schagen is gebaseerd op de handreiking, die in de zomer van 2021 in samenwerking met verschillende organisaties in de Kop van Noord-Holland is ontwikkeld. De gemeenten Schagen en Den Helder, de Provincie Noord-Holland, Liander de beheerder van het elektriciteitsnetwerk, de Land- en Tuinbouworganisatie LTO en Mooi Noord-Holland waren hierbij betrokken. Vervolgens hebben we, in samenwerking met LTO Noord, op 2 februari 2022 een informatiebijeenkomst over dit onderwerp georganiseerd. Van 30 maart 2022 tot en met 10 mei 2022 liep de inspraakperiode. In deze periode zijn twee inspraakreacties binnengekomen. Naar aanleiding van deze reacties heeft de gemeenteraad besloten een kleine wijziging van de regels door te voeren, namelijk dat de afmeting van de rotordiameter niet exact gelijk, maar vrijwel gelijk moet zijn aan de ashoogte van de microturbine, een afwijking van 10% is toegestaan.

Vragen tijdens de bijeenkomst

Tijdens de bijeenkomst over de Microturbines hebben veel mensen via de chat vragen gesteld. Deze vragen en de antwoorden daarop kunt u hieronder vinden.

Vragen over beleid

Wij bereiden op dit moment beleid voor om microturbines op agrarisch bouwvlak (of op bouwvlak met stedelijke functie van minimaal 1 ha) onder voorwaarden toe te staan. Dit beleid juni/juli van dit jaar aan de raad voorgelegd. In de raadsvergadering worden de voor- en nadelen bekeken, voordat zij een beslissing nemen. De gemeenteraad beslist en stelt het beleid vast.

De verschillende voorwaarden worden in dit beleid beschreven. Daarbij wordt aan de raad voorgesteld om de voorwaarden uit de handreiking afwegingskaderover te nemen. Deze handreiking is met verschillende partijen in de Kop van Noord Holland voorbereid. 

In de handreiking staat bijvoorbeeld dat de windturbine een goede verhouding moet hebben tussen mast- en wieklengte. Ook staat er dat de windturbine niet opvallend mag zijn als het gaat om uitvoering. Hiermee wordt bijvoorbeeld bedoeld dat de windturbine niet knalrood mag zijn. Ook moet de turbine passen in het geheel van de boerderij en andere bouwwerken en beplanting. De turbine moet staan op een plek waar hij het minste opvalt vanaf de weg en dat er een onderzoek uitgevoerd moet worden voor de effecten op de natuur.  Ook de omgeving moet betrokken worden. Zodat de omgeving weet dat de aanvraag wordt gedaan en dat men kan inspreken als men het bijvoorbeeld niet eens is met de plaats van de turbine. Onder andere deze voorwaarden komen in het beleid van de gemeente. Aan dit beleid toetsen wij toekomstige aanvragen.

Hoeveel mag je er maximaal plaatsen?

Er mag maximaal 1 microturbine op het agrarisch bouwvlak of op een bouwvlak met stedelijke functie van minimaal 1 ha worden geplaatst.

Waarom maar 1?

Omdat dat tijdens de participatie werd aangegeven dit passend te vinden. Dit beleid willen wij in gang zetten om te ervaren hoe het zal lopen met de aanvragen en de beleving ervan in het landschap. Ook kunnen andere ervaringen worden opgedaan, zoals effecten op de natuur en de inpassing in de bedrijfsvoering van het agrarisch bedrijf.

Wat zijn de inpassingscriteria?

Dit zijn voorwaarden die gesteld worden aan de plaatsing van een microturbine. Deze voorwaarden  worden meegenomen in het beleid dat wij nu maken. En deze worden op de website van de gemeente geplaatst, nadat het college hier een besluit over heeft genomen.

Vergunning nodig?

Ja, een vergunning moet worden aangevraagd bij de gemeente.

Hoe ver moet ie verwijderd staan van naastgelegen woningen? Moet er afstand gehouden worden tot gebouwen? Mogen deze microturbines op agrarisch bouwvlak ook nabij of in dorpen gebouwd worden? Wat is de minimale afstand van een wind molen tot buren?

Voor de afstand wordt als vuistregel 4 x de ashoogte aangehouden. De ashoogte is de hoogte van de microturbine vanaf de grond tot de as van de wieken. Maar zeker geldt een minimale afstand als gevolg van eventueel geluidseffecten op de gevel. Wat deze afstand is, blijkt uit onderzoek.

Wij hebben geen plan om microturbines te plaatsen. Het is aan onze agrariërs zelf om te bepalen of ze een microturbine willen plaatsen.

Vragen over landschap

In het beleid wordt opgenomen dat er voldoende afstand gehouden moet worden van beschermde of landschappelijk waardevolle elementen en structuren. Dit zijn bijvoorbeeld dijken en karakteristieke waterlopen. Zie leidraad Landschap en Cultuur en de benoemde kernkwaliteiten uit het Bijzonder Landschap. Bron: Ruimtelijke Handreiking Wind op Land 24 augustus 2021.

Iedereen is het er over eens dat we met z’n allen duurzame energie moeten opwekken. Ook onze agrariërs hebben een belang om hun  eigen duurzame energie op te wekken. Eén van voorwaarden is dat de aanvrager van de vergunning de omgeving betrekt en opmerkingen van de omgeving meeneemt in de aanvraag. Hieruit blijkt dan of de omgeving zo’n microturbine op die plaats ziet zitten.

We weten natuurlijk nog niet of het er veel gaan worden. De kans dat er straks op elk bouwvlak een microturbine staat, is volgens ons niet erg groot. Een microturbine kost veel geld en niet iedereen zal die kosten op zich willen nemen. Om een idee te krijgen welk effect een microturbine op het landschap heeft, is in de handreiking een indruk gegeven van het landschap waarbij elke boerderij er één heeft. Er zijn in gemeente Schagen 2 soorten landschappen: het oude zeekleilandschap met veel natuurlijke, bochtige lijnen in het landschap en het aandijkingenlandschap met rechte lijnen. Bij de bepaling van de locatie van een microturbine wordt ook gekeken hoe ze in te passen zijn in deze landschappelijke structuren.

Vragen over kosten en baten

Er zijn verschillende partijen die verschillende typen microturbines aanbieden met verschillende prijzen en opbrengsten. Een gangbare variant kost ongeveer € 70.000. Natuurlijk zijn er ook die het dubbele kosten of minder. De duurdere leveren vaak meer energie op. Voor aanvraag vergunning, kabelwerk en legeskosten moet men nog enkele duizenden euro’s meer rekenen.

Een gangbare variant wekt gemiddeld tussen de 40.000 tot 45.000 kWh op per jaar en in optimale gevallen 50.000 tot 55.000 kWh. Dit is afhankelijk van de situatie. Een turbine die langs de kust staat levert veel meer op dan eentje in het binnenland. Als de boerderij wind en zon combineert, dan is de investering met subsidie in 7 tot  9 jaar terugverdiend.  De landelijke subsidie ISDE kan wel oplopen tot € 9000 voor een microturbine.

Vragen over netcapaciteit

De windturbine kan op de huidige kleinverbruikaansluiting. Er hoeft geen kabel gelegd te worden door Liander. Wel moet de aanvrager een kabel (laten)trekken van de windturbine naar de aansluiting.

Heeft de klant een kleinverbruikersaansluiting? Dan is het antwoord ja. Klanten met een kleinverbruikersaansluiting krijgen geen transportbeperking van Liander opgelegd. Grootverbruik klanten kunnen niet zomaar de windturbine aansluiten. Veel agrariërs hebben overigens een kleinverbruikers- en een grootverbruikersaansluiting.

Nee, tenzij er heel veel windturbines in een klein gebied neergezet worden. De opwek van de windturbines is relatief kleinschalig en heeft dus weinig invloed op het elektriciteitsnet. Daarnaast zal de windenergie in 90% gevallen niet tegelijkertijd met de opwek van zonne-energie plaatsvinden. Hierdoor heeft dit geen versterkend effect op het energienetwerk.

Eén van de uitdagingen vandaag de dag is om de energie-infrastructuur zo goed mogelijk te gebruiken. Eén van de oplossingen van opstoppingen op het net is dat vraag en aanbod op elkaar wordt afgestemd. Want als de opgewekte elektriciteit direct gebruikt wordt, hoeft het niet geleverd aan het net. Omdat de microturbine elektriciteit opwekt voor de behoefte van het bedrijf wordt daar vrijwel in voorzien. Er zijn natuurlijk wel eens momenten van tekort of overschot, dan wordt het elektriciteitsnet wel gebruikt. De combinatie van zon- en windopwekking zorgt er ook voor dat de opwek meer continu geleverd wordt, dat wil zeggen zonder onderbrekingen, waardoor het bedrijf ook minder van het elektriciteitsnet gebruik hoeft te maken.

Vragen over aanbieders

Er zijn ongeveer 4 bedrijven actief die een microturbine leveren. Wij noemen geen bedrijfsnamen, maar deze zijn vast op internet te vinden

Vragen over bouw

Meestal niet. Behalve als u in een veengebied zit. In gemeente Schagen is dit over het algemeen niet nodig.

Vragen over kleine en grote turbines

We hebben in de aanloop naar de RES vernomen dat kleine windturbines op meer draagvlak kunnen rekenen dan grote windturbines.

Grote windturbines leveren veel meer op, omdat het in hogere luchtlagen vaker en harder waait. Om dezelfde opbrengst te krijgen met  kleine turbines  zijn er 300 nodig.

De kleine windturbines dragen vrijwel niet bij aan het bod van de Regionale Energie Strategie Noord-Holland Noord aan het Rijk. Daarvoor is de opbrengst te klein. Zij worden door het agrarisch bedrijf ingezet om het eigen bedrijf te voorzien van duurzaam opgewekte elektriciteit.  

De kleine windturbines dragen wel bij aan de doelstelling van de gemeente om met de eigen bewoners en bedrijven in 2050 energieneutraal te zijn. De bedoeling is dat we dan evenveel energie gebruiken als we zelf duurzaam opwekken.

Overige vragen

Wij kunnen deze vraag niet beantwoorden. Wij adviseren u dit aan gemeente Dijk en Waard te stellen.

De bijeenkomst is opgenomen. De opname van de bijeenkomst is na te kijken op ons YouTube kanaal.